COVID-19 ve PSİKOLOJİMİZ

Son 6 aydır Corona (Korona-Covid-19) virüs salgını dünyayı ve ülkemizi önemli biçimde etkiledi. Dünya üzerinde binlerce insanın yaşamını yitirmesine sebep oldu. Ülkemizde mart ayında yapılan ilk vaka bildirimi sonrası virüsün yayılımını azaltmak için bilim kurulu ve yöneticilerin kararlarıyla birlikte toplum da kendini korumak için birtakım önlemleri yerine getirmeye çalışıyor, karşı karşıya olduğumuz bu tehlikeli durumla başa çıkmaya çalışıyoruz.

Tehlike ve tehdit durumunda öncelikle korku ve kaygı duygularının ortaya çıktığını biliyoruz. Korku ve kaygı duygularının yaşattığı belirtiler birbirine çok benzese de ikisini ayıran temel bir farklılık vardır. Korku gerçek bir tehdit karşısında hissettiğimiz bir duygu, kaygı ise olacağı beklenen ama tam olarak ne olduğu bilinmeyen bir tehdit karşısında hissedilen bir duygudur.  Korku ve kaygı en fazla rahatsız olunan duygulardandır ama tamamen ortadan kalkmaları yaşamla bağdaşmaz. Korku gerçek bir tehdit durumunda, kaygı ise soyut ve geleceğe dönük potansiyel bir tehditle ilgili bizleri uyarır. Bu bakımdan bu olumsuz duygular virüsten korunmak için bazı tedbirleri almak anlamında bir miktar yararlıdır. Ancak diğer yandan sürekli bu olumsuz duygularla meşgul olmak bu duyguları gerçekmiş gibi değerlendirmemize veya bu duygularla ilgili geniş perspektiften bakabilme özelliğimizi yitirmemize neden olabilir.

Covid-19 salgını gibi tehlikeli bir durum nedeniyle kendimiz, ailemiz, sevdiklerimiz, toplu­mumuz ve diğer insanlar için endişe, kaygı, panik ve korku duygularını yoğun olarak hissediyoruz. Hastalığa yakalanma riski altında olmak, virüs salgınının ne zaman son bulacağını tam olarak bilememek, salgın sürecinde yaşa­nabilecek sosyal ve ekonomik zorluklara yönelik belirsizlik yaşamak ve en önemlisi kendimizi ve ailemizi bu süreçte nasıl koruyacağımıza yönelik endişelerimiz ister istemez yoğun stres ve kaygı yaşamamıza neden olabilmektedir. Bu ortaya çıkan olumsuz tepkilerinin şiddeti ve yoğunluğu kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu tepkileri yaşamanız sizin “zayıf” özelliklerde biri olduğunuz anlamına gelmez. Covid-19 gerçek bir tehlike durumu ve güçlü olumsuz duygular hissetmemiz de gayet normal. 

Peki bu süreçle ve olumsuz duygularımızla başa çıkmak için neler yapabiliriz?

• Covid-19 riskinden korunma yöntemlerini öğrenin, çocuklarınıza model olun ve birlikte uygulayın
• Bilgi kaynaklarınızı sınırlı tutun. Virüs ile ilgili bilimsel, somut ve gerçekçi bilgiler edinin
• Medyayı sağlıklı kullanın. Hem gerçek hem de sosyal medyada paylaşılan haberler konusunda seçici olun. İsimsiz bilgi kaynaklarından uzak durun. Doğrudan birinci ağızdan olan bilgiyi ciddiye alın. O bilgi içindeki yorum kısmının o bilgiyi verene ait olduğunu unutmayın.
• Sürekli Covid-19 ile ilgili haberi takip etmeyin
• Kendinize zaman ayırın, günlük hayatınızda rutin oluşturun, sağlığınızı önemseyin
• Düşüncelerinizi gözden geçirin. Hayata dair olumlu ve umut içeren düşüncelere odaklanın
• Yaşam repertuvarınızı artırın. Size iyi geldiğini düşündüğünüz aktiviteleri (okumak, yazmak, izlemek, egzersiz, ibadet vb.) yapın
• Yaşadığınız duyguların normal ve geçici olduğunu bilin
• Aileniz ile birlikte zaman geçirin
• Duygu ve düşüncelerinizi sevdiklerinizle paylaşın
• Korunma önlemleri alırken gerçekten korunma amaçlı olanları yapın. Örneğin gerek yokken maske takmak, balkona bile çıkmaktan kaçınmak, aynı evde yaşadığınız insanlara dokunmaktan kaçınma gibi güvenlikten çok kaygı duygusundan kaçınmaya dönük davranışları yapmayın
• “Yeni normal” sürece geçerken korunma önlemlerini boşlamayın. Eski normale geçişin yeni normale uygun davranmakla mümkün olabileceğini unutmayın
• Yaşadığınız yoğun stres ve kaygı ile başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız psikolo­jik yardım alın